گردشگری مسئولانه گامی به سوی جامعه‌ای بهتر است

گشت و گذار نیوز: اسما بذری کشتان در خصوص نقش گردشگری مسئولانه در جذب گردشگران، اظهار کرد: امروزه صنعت گردشگری به یک محرک مهم برای رشد اقتصادی و ایجاد شغل در سراسر جهان تبدیل شده است. آثار منفی ناشی از توسعه گردشگری در مقصدها توسط گردشگران و فعالان حوزه گردشگری به عنوان دغدغه‌ای جهانی، سبب شکل‌گیری مفهومی به نام «گردشگری مسئولانه» شده است.

وی اضافه کرد: بنابراین رویکردی از گردشگری به صورت گردشگری مسئولانه زمینه‌ای را فراهم کرده تا در آن تعادل و توازن، حفظ ارزش‌ها، کیفیت و مزیت‌های اقتصادی همه با هم در معرض نمایش قرار بگیرند. در واقع این رویکرد از گردشگری تلاش می‌کند که اثرات منفی ناشی از گردشگری را به حداقل برساند.

در گردشگری مسئولانه تنها نقش گردشگر حائز اهمیت نیست

یک فعال حوزه گردشگری افزود: با توجه به ماهیت گردشگری و موانعی که در این صنعت وجود دارد باعث شده تا گردشگری یک چهارچوب خاص پیدا کند تا در آن هر گروه و فرد فعال وظیفه‌ای مجزا و مسئولیت‌های متفاوتی در برابر کنترل اثرات منفی گردشگری داشته باشد. در گردشگری مسئولانه تنها نقش گردشگر حائز اهمیت نیست، بلکه تمامی عوامل حاضر در سیستم گردشگری اعم از گردشگر، دولت، مسئولین و مردم بومی و حتی بخش‌های خصوصی دخیل بوده و دارای نقش هستند.

گردشگری مسئولانه و تلاش کشف ناشناخته‌ها

وی با بیان اینکه بنابراین هر فرد و گروه باید نقش خود را به درستی ایفا کند تا بتواند به این صنعت مهم و بزرگ کمک کرده تا شعار گردشگری مسئولانه تحقق پیدا کند، ادامه داد: در گردشگری مسئولانه همه یک گام در جهت درک بیشتر برمی‌دارند و تلاش در کشف ناشناخته‌ها به همراه حفاظت از آن‌ها نیز فراهم می‌شود.

بذری کشتان عنوان کرد: به زبان ساده‌تر در سفرهای مسئولانه باید تلاش کنیم تا تمام جوانب را در نظر بگیریم و به عواملی مانند طبیعت، محیط زیست، آداب و رسوم مردم محلی، آثار تاریخی و… احترام بگذاریم تا سفری همراه با زیبایی ظاهری و باطنی داشته باشیم و بتوانیم به گردشگری و توسعه پایدار آن نیز کمک کنیم.

وی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه چرا باید به گردشگری مسئولانه اهمیت دهیم، تصریح کرد: جاذبه‌های گردشگری اعم از طبیعی و انسانی، به عنوان میراث تاریخی و جهانی بوده و از گذشته‌های دور به ما رسیده‌اند، بنابراین براساس اصول توسعه پایدار، وظیفه اخلاقی نسل کنونی است که ضمن بهره‌گیری از این جاذبه‌ها، بدون آسیب آن را به نسل‌های بعد منتقل کنیم.

این پژوهشگر با اشاره به اینکه گردشگری مسئولانه از جهت حفظ جاذبه‌ها و ظرفیت‌های گردشگری برای تمامی افراد نسل کنونی و آینده بسیار مهم است، خاطرنشان کرد: با گردشگری مسئولانه می‌توان یک گام به سمت داشتن جامعه‌ای بهتر برداشت و به نوعی همه افراد و فعالان را به رعایت اخلاق در گردشگری نسبت به جاذبه‌های گردشگری موظف دانست.

وی بیان کرد: به طور کلی اگر تمام اجزای صنعت گردشگری نسبت به وظایف خود احساس مسئولیت کنند و برای گردشگری مسئولانه ارزش قائل شوند، می‌توان سفر و مقاصد پایدار داشت. با این رویکرد است که یک مقصد را می‌توان تبدیل به جایی بهتر برای زندگی مردم و جایی بهتر برای سفر کردن سایر افراد کرد.
گردشگری مسئولانه بر اقتصاد محلی منطقه تاثیر می‌گذارد

بذری کشتان با اشاره به اینکه اهمیت دادن به گردشگری مسئولانه تاثیر مثبت در رد پای ما در سفر و مقاصد دارد، اضافه کرد: زمانی که به سفر می‌رویم تنها موردی که از ما باقی می‌ماند خاطرات خوب و شیرین برای خودمان و دیگران است. از طرفی دیگر گردشگری مسئولانه بر اقتصاد محلی منطقه تاثیر می‌گذارد، همچنین وقتی گردشگری مسئولانه را درک کنیم راحت‌تر می‌توانیم به فرهنگ مردم بومی احترام بگذاریم، چراکه برخی از مناطق آداب و رسوم خاصی دارند که گاهی این آداب و رسوم‌ها برای مردم بومی همان منطقه ارزشمند است.

وی تاکید کرد: به طور کلی اهمیت گردشگری مسئولانه از جهت تاثیرگذاری آن در یادگیری فرهنگی، ارتقاء تعامل فرهنگی، ارتباطات عمیق‌تر با جوامع محلی، حفظ جاذبه‌های طبیعی و کاهش آثار منفی گردشگری است. در سفر مسئولانه قرار نیست اثری از خودمان به صورت فیزیکی و فرهنگی به جای بگذاریم اما باید در حد توان‌مان به حفظ و پایداری محیط‌زیست و فرهنگ مقصدها نیز کمک کنیم.

این فعال گردشگری اظهار کرد: با توجه به مرجع world tourism fund ۱۰ اصول را برای گردشگری مسئولانه بیان کرده است که می‌توان به چند اصل مهم اشاره کرد. اصل اول، قبل از سفر در مورد تاریخ و فرهنگ مقصد تحقیق کنیم حتی از ساده‌ترین و آسان‌ترین روش یعنی اینترنت و حتی اگر بتوانیم از منابع معتبرتر از جمله گردشگرانی که در گذشته به آنجا سفر کرده‌اند یا کتاب‌ها هم کمک بگیریم نیز بهتر است.

وی گفت: در اصل دوم، رد پای کربنی کمتری داشته باشیم که ساده‌ترین روش استفاده کمتر از وسایل نقلیه است، با پیاده‌روی بیشتر در طبیعت یا دوچرخه سواری هم رد پای کربنی کمتری داریم هم ارتباط بیشتر و بهتر و با کیفیت‌تری با محیط و جوامع پیرامون سفر خود داریم.

بذری کشتان افزود: در اصل سوم اکو «سفر کنیم»، بدین معنا که حواسمان به محیط زیست و زباله‌هایی که حین سفر تولید می‌کنیم باشد یا سعی کنیم در جاهایی اقامت کنیم که حافظ محیط زیست هستند. به طوری که هیچ رد پای آسیب زننده‌ای نباید از شما در طبیعت باقی مانده باشد. به طور کلی اگر فردی پشت سر شما قدم برداشت هیچ آثار منفی از شما باقی نمانده باشد.

وی بیان کرد: در اصل چهارم «در فصل‌های خلوت‌تر سفر کنید»؛ در زمان‌های خاص از سال ممکن است ازدحام گردشگر را در شهری خاص مشاهده کنیم که این شلوغی‌ها علاوه بر اینکه ممکن است مشکلاتی را ایجاد کند، می‌تواند باعث کاهش کیفیت سفر گردشگران شود. به همین دلیل بهتر است زمان‌هایی را انتخاب کنیم که خلوت‌تر باشد.

این پژوهشگر خاطرنشان کرد: در اصل پنجم «کالاهای محلی را بخرید»؛ از این طریق می‌توانیم از جوامع محلی و معیشت آن‌ها حمایت کنیم و حتی در اقتصاد همان منطقه تاثیر مثبت بگذاریم و آخرین موردی که به آن می‌توان اشاره کرد این است که یاد بدهیم و به اشتراک بگذاریم. همچنین تجربه‌های خودمان را که برای جامعه محلی مفید است به اشتراک بگذاریم و در مورد گردشگری مسئولانه به اطرافیان خود توضیح دهیم و آن‌ها را آگاه کنیم.

گردشگری مسئولانه نوع خاصی از انواع گردشگری نیست

وی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه گردشگری مسئولانه تا چه اندازه می‌تواند باعث جذب گردشگران شود، تصریح کرد: گردشگری مسئولانه نوع خاصی از انواع گردشگری نیست در واقع یک مسئولیت فرهنگی و اجتماعی است که یک گردشگر برای ایجاد یک تاثیر مثبت و ماندگار بر روی محیط زیست، اقتصاد و فرهنگ جامعه میزبان تلاش می‌کند.

بذری کشتان بیان کرد: این رویکرد از گردشگری علاوه بر رفع نیاز گردشگران، تلاش می‌کند منابع گردشگری را برای نسل‌های آینده حفظ کند، حال آنکه توجه به ارکان اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در یک جامعه منجر به دستیابی توسعه گردشگری پایدار می‌شود. همچنین هرچه گردشگری آگاهانه‌تر و مسئولانه‌تر باشد، گردشگری پایدارتر خواهد بود تا جایی که حتی معایب و مشکلات ناشی از توسعه نیافتگی در جامعه محلی را به حداقل می‌رساند و به بهتر شدن محیط میزبان و جذب گردشگر کمک می‌کند.
یک رابطه مستقیم بین آگاهی از گردشگری مسئولانه و جذب گردشگر وجود دارد

وی ادامه داد: همکاری تمام عوامل اجرایی، فعالان صنعت گردشگری، سیاستگذاران و برنامه‌ریزان کلان کمک حائز اهمیتی در جذب گردشگری یک منطقه دارد. هر چقدر بتوانیم مسئولیت‌پذیری در گردشگری را افزایش دهیم و آگاهی مردم را بالا ببریم در جذب گردشگر نیز موفق‌تر خواهیم بود. در واقع یک رابطه مستقیم بین آگاهی از گردشگری مسئولانه و جذب گردشگر وجود دارد.

این فعال گردشگری خاطرنشان کرد: مدیریت صحیح زیرساخت‌ها و مسئولیت‌پذیری نقش حیاتی در آینده گردشگری و توسعه آن دارد و گامی برای تحقق توسعه پایدار در این صنعت به شمار می‌رود. درنتیجه ما با به حداقل رساندن اثرات منفی اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و افزایش منافع اقتصادی برای مردم محلی، حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی، بهبود ارتباط گردشگران با مردم محلی باعث گردشگری مسئولانه و ‌نیز جذب گردشگر می‌شویم.

وی اضافه کرد: با این وجود، امروزه تلاش بر این است که جنبه‌های دیگر گردشگری از جمله گردشگری مسئولانه مورد توجه قرار گیرد. بدین ترتیب، رویکردهای مختلف گردشگری می‌توانند به ایجاد تاثیرات مثبت زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی و … در جامعه میزبان منجر شوند. در این مورد، بسیاری از محققان عقیده دارند که گردشگری حتی می‌تواند بر روابط افراد در تمام دنیا تاثیر مثبتی داشته باشد و این امر می‌تواند به ترویج صلح و همگرایی در جهان کمک کند.

گردشگری مسئولانه می‌تواند بر فرهنگ بومی تاثیرگذار باشد

بذری کشتان گفت: بنابراین گردشگری مسئولانه می‌تواند در حفظ جاذبه‌های مقصدها، محیط زیست و فرهنگ بومی تاثیرگذار باشد و از این طریق انگیزه‌های بیشتری را در گردشگران برای مسافرت به مقصدهای مختلف فراهم سازد.
منبع: ایسنا